ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ

Το ασφαλιστικό και εργασιακό περιβάλλον μετά την ψήφιση του νόμου

Η κατάργηση του νόμου στην πράξη ο νέος στόχος

Γιάννης Δούκας

μέλος της γραμματείας της Αυτόνομης Παρέμβασης

και της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΟΜΕ - ΟΤΕ

21/7/2010

Η κυβέρνηση ψήφισε τελικά το αντιασφαλιστικό και αντεργατικό νομοσχέδιο η υλοποίηση του οποίου θα σημάνει την κατεδάφιση των σημαντικότερων κατακτήσεων του προηγούμενου αιώνα. Με το κείμενο αυτό θα επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις αλλαγές που φέρνει στο ασφαλιστικό και εργασιακό τοπίο και να συμβάλλουμε σ’ αυτό που μπαίνει ως καθήκον πλέον στην κοινωνική και πολιτική Αριστερά για κατάργηση του νόμου αυτού στην πράξη.

Η κυβέρνηση, αντιμετωπίζοντας το ασφαλιστικό ως οικονομικό πρόβλημα και όχι ως κοινωνικό ζήτημα προχώρησε στην ψήφιση του νόμου 3863/2010 (ΦΕΚ 115Α 15/7/2010) ο οποίος κατεδαφίζει το υπάρχον δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα. Το βασικό θέμα που ανοίγει με το νέο ασφαλιστικό είναι η μετάλλαξή του, το πέρασμα στο σύστημα των τριών πυλώνων και η σταδιακή αποχώρηση του κράτους από τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται όλα τα θέματα που σχετίζονται με όρια ηλικίας, χρόνια υπηρεσίας, επικουρικές συντάξεις κ. α. Από την άλλη πλευρά είχαμε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο σκληρό πυρήνα των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων, στην όποια προστατευτικού χαρακτήρα ρύθμιση υπήρχε ενάντια στην αυθαιρεσία της εργοδοσίας.

Όλα όσα αναφέρονται παρακάτω αποτελούν πλέον νόμο του κράτους. Με βάση λοιπόν αυτό το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, οι δυνάμεις της πολιτικής και κοινωνικής Αριστεράς βρίσκονται μπροστά σε μια ακόμη πιο δύσκολη κατάσταση. Αυτό που οφείλουν να κάνουν σήμερα είναι να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και να επαναπροσδιορίσουν το στόχο τους. Και ο στόχος αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από την κατάργηση του νόμου αυτού στην πράξη. Έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν διάφοροι νόμοι να μείνουν στα χαρτιά. Ο νόμος όμως αυτός δεν είναι σαν όλους τους άλλους. Για να ψηφιστεί χρειάστηκε εκτός από την κυβερνητική πλειοψηφία η παρέμβαση των μεγαλύτερων Ευρωπαϊκών και Παγκόσμιων νεοφιλελεύθερων μηχανισμών. Χρησιμοποιήθηκε το δημόσιο χρέος, επιβλήθηκαν τεράστια επιτόκια δανεισμού και στο τέλος κάλεσαν τους σωτήρες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και έβαλαν τη χώρα κάτω από τις επιταγές τους. Κατά συνέπεια για να καταργηθεί στην πράξη ο νόμος αυτός χρειάζεται η αντιπαράθεση και η σύγκρουση με όλους αυτούς οι οποίοι τον επέβαλλαν. Με βάση αυτό απαιτείται η σύγκρουση με το μηχανισμό στήριξης της τρόικας, η έξοδος απ’ αυτόν και η επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους. Είναι σαφές ότι ο δρόμος αυτός δεν θα είναι ούτε εύκολος ούτε αναίμακτος. Ίσως όμως είναι ο μοναδικός απέναντι στην κυριαρχία που δείχνουν ότι έχουν σήμερα οι νεοφιλελεύθεροι κύκλοι όπως και αν εκφράζονται.

Τα κυριότερα ζητήματα που ανοίγονται με το νέο νόμο είναι

Α. Για το ασφαλιστικό

1. Η εισαγωγή στο σύστημα τριών πυλώνων και η μετάλλαξη της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης σε ατομική – ιδιωτική.
2. Η σταδιακή αποχώρηση του κράτους από τη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης.
3. Η κατάργηση της 35ετίας, της 37ετίας και η θεσμοθέτηση της συνταξιοδότησης με 40 χρόνια δουλειάς σε ηλικία 60 ετών.
4. Η κατάργηση των όποιων προστατευτικών ρυθμίσεων έχουν απομείνει για τις μητέρες ανηλίκων παιδιών και η θέσπιση ενιαίου ορίου ηλικίας για όλες τις γυναίκες το 65^ο έτος.
5. Η μείωση των συντάξεων μέσω της μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης.
6. Η μείωση των συντάξεων μέσω του υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών με βάση το σύνολο των εισφορών όλου του ασφαλιστικού βίου.
7. Η περαιτέρω μείωση μέσω της θεσμοθέτησης ενός νέου ΛΑΦΚΑ.
8. Η αύξηση  των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.
9. Η μείωση των κατωτέρων ορίων συνταξιοδότησης στα 15 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη.
10. Η κατά 6% ετησίως μείωση των πρόωρων συντάξεων.
11. Η αναπροσαρμογή των συντάξεων η οποία θα επηρεάζεται από ένα συντελεστή που θα διαμορφώνεται κατά 50% από το ΑΕΠ και κατά 50% από το δείκτη τιμών καταναλωτή και σε καμία περίπτωση δεν θα υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή.
12. Η παραπομπή στην εθνική αναλογιστική αρχή και σε υπουργικές αποφάσεις των παροχών της επικουρικής ασφάλισης.
13. Η διαρκής επιτήρηση και η έγκριση όλων των αναλογιστικών μελετών για κύριες και επικουρικές συντάξεις από την επιτροπή οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
14. Η παραπομπή σε υπουργική απόφαση της αναθεώρησης της λίστας των ΒΑΕ και ο αποχαρακτηρισμός δεκάδων επαγγελμάτων ο οποίος θα ισχύσει για όλους παλαιούς και νέους ασφαλισμένους.
15. Η ασφάλιση από το 11 των υπαλλήλων του δημοσίου και των ΟΤΑ στο ΙΚΑ.
16. Η ένταξη από το 2013 του ΝΑΤ στο ΙΚΑ με όλα τα θέματα να παραπέμπονται σε Υπουργικές αποφάσεις.
17. Η συσχέτιση των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής.

Β. Για το εργασιακό

1. Αυξάνει το όριο των ομαδικών απολύσεων
2. Μειώνει τη δικαιούμενη αποζημίωση λόγω απόλυσης
3. Καταργεί τον κατώτατο μισθό
4. Παραπέμπει σε προεδρικό διάταγμα την αλλαγή του πλαισίου που διέπει τον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας.
5. Μειώνει το ύψος της υπερωριακής αποζημίωσης.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

1. Πρώτος πυλώνας η βασική σύνταξη. Από 1/1/2015 καθιερώνεται η βασική σύνταξη η οποία έχει προσδιορισθεί στα 360 € και την οποία εν όλω ή εν μέρει δικαιούνται οι ασφαλισμένοι όλων των ταμείων και του δημοσίου πλην ΟΓΑ που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την εν λόγω ημερομηνία καθώς και όσοι συμπληρώνουν το 65^ο έτος της ηλικίας τους χωρίς να έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για τους τελευταίους χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια. Για να τη δικαιούται ο ανασφάλιστος και όποιος δεν έχει 15 χρόνια ασφάλισης δεν θα πρέπει να έχει την προηγούμενη χρονιά ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα που να ξεπερνά τα 5.040 και 1.080 € αντίστοιχα. Επίσης θα πρέπει να διαμένει στη χώρα τουλάχιστον 35 χρόνια διαφορετικά η βασική σύνταξη μειώνεται κατά 1/35 για κάθε ένα από τα λιγότερα έτη. Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε ότι σε ότι αφορά τους ανασφάλιστους αυτό δεν είναι κάτι καινούριο αλλά όλοι όσοι έφταναν στα 65 και δεν είχαν τον απαιτούμενο χρόνο για να πάρουν σύνταξη έπαιρναν με εισοδηματικά κριτήρια τη σύνταξη του ΟΓΑ.
2. Δεύτερος πυλώνας η ανταποδοτική σύνταξη: Οι μεγάλες ανατροπές γίνονται στα σημερινά ισχύοντα για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις. Οι σημερινές κύριες και επικουρικές συντάξεις μαζί με τα όποια επαγγελματικά ταμεία υπάρχουν ή θα δημιουργηθούν στο μέλλον θα αποτελέσουν το δεύτερο πυλώνα της ασφάλισης. Με το νόμο που ψηφίστηκε ανατρέπονται σοβαρά ασφαλιστικά δικαιώματα που κατακτήθηκαν τον προηγούμενο αιώνα.

2.1 Αναλογική σύνταξη. Θεσμοθετείται η λεγόμενη αναλογική σύνταξη, τα μειωμένα ποσοστά αναπλήρωσης ανά έτος και ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών με βάση το σύνολο όλου του ασφαλιστικού βίου. Αυτό που είχαμε μέχρι σήμερα για το ΙΚΑ ήταν ο συντάξιμος μισθός να καθορίζεται με βάση τα καλύτερα 5 χρόνια της τελευταίας δεκαετίας. Για τα πρώην ειδικά ταμεία μετά το τέλος της μεταβατικής διάταξης το 2012 θα είχαμε και εκεί το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας.. Για το 2008 με βάση το μέσο όρο του τελευταίου χρόνου, το 2009 της διετίας, το 2010 της τριετίας, το 2011 της τετραετίας και από το 2012 και μετά με βάση το μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Με βάση το νόμο που ψηφίστηκε ο συντάξιμος μισθός θα υπολογίζεται με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου και τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης παρουσιάζονται στον πίνακα 1. Τα ποσοστά αναπλήρωσης είναι ελαφρώς υψηλότερα απ’ αυτά που είχε το αρχικό σχέδιο νόμου χωρίς όμως να αλλάζει τη φιλοσοφία του να καταστούν οι συντάξεις μικρά επιδόματα.

2.2 Αναπροσαρμογές συντάξεων. Οι αναπροσαρμογές των συντάξεων θα επηρεάζονται από ένα συντελεστή που θα διαμορφώνεται κατά 50% από το ΑΕΠ και κατά 50% από το δείκτη τιμών καταναλωτή. Σε καμία περίπτωση η αναπροσαρμογή δεν θα υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή. Επίσης κάθε δύο χρόνια θα εκπονούνται αναλογιστικές μελέτες οι οποίες θα επικυρώνονται από την επιτροπή οικονομικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (θα υπάρχει δηλαδή μια διαρκής επιτήρηση).

2.3 Επικουρική σύνταξη. Η επικουρική σύνταξη θα αποτελεί προοπτικά ένα ενιαίο σύνολο με την αναλογική. Τα σημερινά ισχύοντα μπαίνουν υπό αίρεση και το ύψος των επικουρικών συντάξεων παραπέμπεται στην εθνική αναλογιστική αρχή η οποία θα πρέπει να συντάξει μελέτες για όλα τα ταμεία μέχρι το τέλος του 2011 και να κάνει προτάσεις οι οποίες θα είναι δεσμευτικές. Ταυτόχρονα ρητά ορίζεται ότι όποτε προκύπτει ή προβλέπεται έλλειμμα οι συντάξεις θα αναπροσαρμόζονται προς τα κάτω.

Πίνακας 1. Ποσοστά αναπλήρωσης αναλογικής σύνταξης
Ημέρες ασφάλισης (Η.Α.)	Χρόνια υπηρεσίας	Ετήσιο ποσοστό αναπλήρωσης βάσει της κλίμακας Η.Α.	Συνολικά ποσοστά αναπλήρωσης για όλο τον ασφαλιστικό βίο
300 - 4.500	15	0,8	12
4501 - 4800	16	0,86	13,76
4801 - 5100	17	0,86	14,62
5101 - 5400	18	0,86	15,48
5401 - 5700	19	0,92	17,48
5701 - 6000	20	0,92	18,4
6001 - 6300	21	0,92	19,32
6301 - 6600	22	0,99	21,78
6601 - 6900	23	0,99	22,77
6901 - 7200	24	0,99	23,76
7201 - 7500	25	1,06	26,5
7501 - 7800	26	1,06	27,56
7801 - 8100	27	1,06	28,62
8101 - 8400	28	1,14	31,92
8401 - 8700	29	1,14	33,06
8701 - 9000	30	1,14	34,2
9001 - 9300	31	1,22	37,82
9301 - 9600	32	1,22	39,04
9601 - 9900	33	1,22	40,26
9901 - 10200	34	1,31	44,54
10201 - 10500	35	1,31	45,85
10501 - 10800	36	1,31	47,16
10801 - 11100	37	1,4	51,8
11101 - 11400	38	1,4	53,2
11401 - 11700	39	1,4	54,6
11701 - 12000	40	1,5	60

1. Χρηματοδότηση. Προβλέπεται η συνέχιση του σημερινού ισχύοντος συστήματος χρηματοδότησης και η ανάληψη από το κράτος της βασικής σύνταξης από την 1/1/2015. Επανέρχονται επίσης οι διατάξεις που ίσχυαν πριν από το μνημόνιο για κάλυψη των ελλειμμάτων ΔΕΗ και ΟΤΕ από το δημόσιο. Στα παραπάνω όμως υπάρχουν τρεις αιρέσεις. Η πρώτη έρχεται από το μνημόνιο το οποίο αναφέρει ότι αν κάποια στιγμή κριθεί απαραίτητο να παρθούν και άλλα μέτρα θα παρθούν, η δεύτερη από τη ρήτρα που υπάρχει στο άρθρο για τη χρηματοδότηση που λέει ότι σε κάθε περίπτωση θα τηρείται το πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης και του μηχανισμού στήριξης και η τρίτη από τη ρήτρα που υπάρχει στο άρθρο 11 στο οποίο προβλέπεται ότι από σήμερα και  μέχρι το 2060 δεν επιτρέπεται η αύξηση των δαπανών για συνταξιοδοτικές παροχές άνω  του 2,5% του ΑΕΠ με έτος αναφοράς το 2009.
2. Βαρέα και ανθυγιεινά. Παραπέμπεται σε υπουργική απόφαση η αναθεώρηση της λίστας των ΒΑΕ και ο αποχαρακτηρισμός δεκάδων επαγγελμάτων και εκατοντάδων χιλιάδων ασφαλισμένων ο οποίος θα ισχύσει για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους από 1/7/2011. Όσοι  από τους παλαιούς ασφαλισμένους το επάγγελμα των οποίων θα αποχαρακτηριστεί συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ΒΑΕ μέχρι το 2015 έχει καλώς διαφορετικά δεν θα τύχουν των ευνοϊκότερων ορίων των ΒΑΕ.
3. Χρόνια υπηρεσίας και όρια ηλικίας. Θεσμοθετείται η συνταξιοδότηση με 40 χρόνια δουλειάς σε ηλικία 60 ετών ή διαφορετικά σε ηλικία 65 ετών για όποιον έχει τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης. Εξαιρούνται από τον κανόνα αυτό οι ασφαλισμένοι στα πρώην ειδικά ταμεία πριν την 1/1/1983, αυτοί που έχουν διαφορετικά όρια ως Α.Με.Α. και οι μητέρες ανάπηρων παιδιών. Όσοι ανήκουν στις κατηγορίες αυτές κρατάνε τις ίδιες προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι σήμερα. Για τις άλλες κατηγορίες υπάρχουν οι μεταβατικές διατάξεις οι οποίες παρουσιάζονται στους παρακάτω πίνακες και οι οποίες είναι από βίαιες έως και χωρίς αντίκρισμα. Το ισχύον όριο των 65 θα αναπροσαρμόζεται ανά τρία χρόνια από το 2021 με βάση το προσδόκιμο ζωής.

Πίνακας 2. Γενικά όρια συνταξιοδότησης ΙΚΑ
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	10.500	58	4.500	60
2011	10.800	58	4.500	60
2012	11.100	59	4.500	60
2013	11.400	60	4.500	60
2014	11.700	60	4.500	60
2015	12.000	60	4.500	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης

Πίνακας 3.  Συνταξιοδότηση με 7.500 Η.Α. στα βαρέα
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	10.500	55	10.500	53
2011	10.500	55 + 9 μήνες	10.500	53 + 9 μήνες
2012	10.500	56 + 6 μήνες	10.500	54 + 6 μήνες
2013	10.500	57 + 3 μήνες	10.500	55 + 3 μήνες
2014	10.500	58	10.500	56
2015	10.500	58 + 9 μήνες	10.500	56 + 9 μήνες
2016	10.500	59 + 6 μήνες	10.500	57 + 6 μήνες
2017	10.500	60	10.500	58
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης από τις οποίες οι 7.500 στα ΒΑΕ

Πίνακας 4. Άνδρες ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με 10.000 ημέρες ασφάλισης
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	10.000	62
2011	10.000	63
2012	10.000	63 + 6 μήνες
2013	10.000	64
2014	10.000	64 + 6 μήνες
2015	10.000	65
Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν  τις 10.000 ημέρες ασφάλισης

Πίνακας 5. Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 10.000 ημέρες ασφάλισης
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	10.000	57	10.000	55
2011	10.400	58	10.000	56
2012	10.800	58 + 6 μήνες	10.000	56 + 6 μήνες
2013	11.200	59	10.000	57
2014	11.600	59 + 6 μήνες	10.000	57 + 6 μήνες
2015	12.000	60	10.000	58
2016			10.000	58 + 6 μήνες
2017			10.000	59
2018			10.000	59 + 6 μήνες
2019			10.000	60
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν  τις 10.000 ημέρες ασφάλισης

Πίνακας 6. Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 4.500 ημέρες ασφάλισης
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	4.500	60	4.500	55
2011	4.500	61	4.500	56
2012	4.500	62	4.500	57
2013	4.500	63	4.500	58
2014	4.500	64	4.500	59
2015	4.500	65	4.500	60
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται πλήρη ή μειωμένη σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά τη συμπλήρωση του 60ου ή του 55ου έτους της ηλικίας τους

Πίνακας 7.  Μητέρες ανήλικων τέκνων ασφαλισμένες στο ΙΚΑ πριν την 1/1/93
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας	Ημέρ. ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010			5.500	50
2011	5.500	57	5.500	52
2012	5.500	60	5.500	55
2013	5.500	65	5.500	60
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν  5.500 ημέρ. ασφάλισης και ισχύει η ανηλικότητα του παιδιού

Πίνακας 8. Γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ με 4.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες οι 3.600 στα βαρέα
	Ημέρες ασφάλισης	Όριο ηλικίας
2010	4.500	55
2011	4.500	56
2012	4.500	57
2013	4.500	58
2014	4.500	59
2015	4.500	60
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν  4.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες τις 3.600 στα ΒΑΕ

Πίνακας 9. Ασφαλισμένοι πρώην ειδικών ταμείων από 1/1/83 - 31/12/92
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	35	58
2011	36	58
2012	37	59
2013	38	60
2014	39	60
2015	40	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 χρόνων

Πίνακας 10 Μητέρες ανήλικων τέκνων ασφαλισμένες από 1/1/83 - 31/12/92 στα πρώην ειδικά ταμεία
	Πλήρης σύνταξη		Μειωμένη σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	25	50
2011	25	52	25	50
2012	25	55	25	53
2013	25	65	25	60
Οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο που ισχύει όταν συμπληρώνουν  τα 25 χρόνια υπηρεσίας και ισχύει η ανηλικότητα του παιδιού
Τα ανωτέρω όρια ηλικίας για πλήρη σύνταξη ισχύουν και για άνδρες ή γυναίκες με 3 παιδιά με 20 χρόνια υπηρεσίας

Πίνακας 11. Ασφαλισμένοι στα ταμεία τύπου μέχρι 31/12/92
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	35	58
2011	36	58
2012	37	59
2013	38	60
2014	39	60
2015	40	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 χρόνων

Πίνακας 12. Ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	35	60
2011	36	60
2012	37	60
2013	38	60
2014	39	60
2015	40	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 χρόνων

Πίνακας 13. Ασφαλισμένοι ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, πρώην ειδικών ταμείων, ταμεία τύπου
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	37	Χωρίς όριο ηλικίας

Πίνακας 14. Ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ για τους οποίους ισχύει 35 και 60
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	35	60
2011	36	60
2012	37	60
2013	38	60
2014	39	60
2015	40	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 χρόνων

Πίνακας 15. Ασφαλισμένοι στο ΕΤΑΑ για τους οποίους ισχύει 35 και 58
	Πλήρης σύνταξη
Έτος	Χρόνια υπηρεσίας	Όριο ηλικίας
2010	35	58
2011	36	58
2012	37	59
2013	38	60
2014	39	60
2015	40	60
Ισχύει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 χρόνων

1. Υπολογισμός σύνταξης μεταβατικής περιόδου.

6.1 Για όσους συνταξιοδοτηθούν μέχρι 31/12/2012 ο υπολογισμός γίνεται με βάση τα σημερινά ισχύοντα.

6.2 Για όσους συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2013 έως31/12/ 2014 ο υπολογισμός γίνεται με τα σημερινά ισχύοντα αλλά με ανώτερο ποσοστό αναπλήρωσης  για τα έτη 2013 και 2014 το 2% του ισχύοντος συντάξιμου μισθού.

6.3 Όσοι συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2015 δικαιούνται:

Α)            Τμήμα σύνταξης για τα χρόνια μέχρι το 2010 με τα σημερινά ισχύοντα.

Β)            Τμήμα σύνταξης για τα χρόνια από 1/1/2011 και μετά με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού.

Γ)             Αναλογικό τμήμα της βασικής σύνταξης.

Είναι προφανές ότι όσο απομακρυνόμαστε από το 2010 η σύνταξη μειώνεται και η προοπτική της είναι να καταλήξει ένα μικρό επίδομα.

1. 13^η και 14^η σύνταξη. Μονιμοποιείται η κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα καθώς και του επιδόματος κανονικής άδειας. Αντ’ αυτών – και για τους συνταξιούχους άνω των 60 ετών – θα χορηγείται ένα επίδομα ύψους 400 € για τα Χριστούγεννα και 200 € για το Πάσχα και την άδεια και αν το επιτρέπουν οι οικονομικές συνθήκες μπορεί και να αυξηθούν.
2. Κατώτερα όρια. Ως κατώτερα όρια του αθροίσματος βασικής και αναλογικής σύνταξης ορίζονται τα 15 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη και χορηγούνται στους έχοντες 15 χρόνια και άνω, στους έχοντες αναπηρία πάνω από 80% και στους συνταξιούχους λόγω εργατικού ατυχήματος.
3. Μειωμένη σύνταξη. Η μείωση στις περιπτώσεις μειωμένης συνταξιοδότησης είναι της τάξης του 6% για κάθε χρόνο που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου ηλικίας. Σε περίπτωση λήψης μειωμένης σύνταξης μειώνεται ανάλογα και η βασική σύνταξη.
4. Νέα εισφορά συνταξιούχων. Θεσμοθετείται εκ νέου ειδική εισφορά συνταξιούχων για συντάξεις

από 1401 – 1700 €      σε ποσοστό 3%

από 1701 – 2000 €      σε ποσοστό 4%

από 2001 – 2300 €      σε ποσοστό 5%

από 2301 – 2600 €      σε ποσοστό 6%

από 2601 – 2900 €      σε ποσοστό 7%

από 2901 – 3200 €      σε ποσοστό 8%

από 3201 – 3500 €      σε ποσοστό 9% και

από 3501 € και άνω     σε ποσοστό 10%.

1. Ένταξη των Δ.Υ. στο ΙΚΑ. Από το 2011 οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι υπάλληλοι των ΟΤΑ ασφαλίζονται στο ΙΚΑ
2. Ένταξη του ΝΑΤ στο ΙΚΑ. Από το 2013 εντάσσεται το ΝΑΤ στο ΙΚΑ με όλα τα σχετικά θέματα να παραπέμπονται σε υπουργικές αποφάσεις.
3. Κίνητρα παραμονής και αντικίνητρα εξόδου. Για όσους θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης το 2010 επαναδιατυπώνει και ελαφρώς αυξάνει την προσαύξηση της σύνταξης και για μέχρι τρία χρόνια παραμονής στην εργασία. Ταυτόχρονα τα κίνητρα αποχώρησης που χορηγούν επιχειρήσεις σε ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης φορολογούνται με αυξημένο φορολογικό συντελεστή. Σύμφωνα με δηλώσεις του Υφυπουργού κ. Κουτρουμάνη η αυξημένη φορολόγηση δεν αφορά προγράμματα κινήτρων που είναι σε εξέλιξη και έχουν γίνει αιτήσεις αποχώρησης πριν την ψήφιση του νόμου αλλά νέα προγράμματα. Οι αναφορές για μη αναγνώριση πλασματικού χρόνου που χορηγούν επιχειρήσεις είναι κενές περιεχομένου. Θεσμοθετούνται περισσότερα αντικίνητρα για την απασχόληση των συνταξιούχων. Δίνει  τη δυνατότητα στους δημοσίους υπαλλήλους να παραμείνουν στην εργασία τους και μετά το μέχρι σήμερα προβλεπόμενο όριο υποχρεωτικής αποχώρησης.
4. Κατάργηση διατάξεων υποχρεωτικών αποχωρήσεων. Επαναδιατυπώνει τις ρυθμίσεις του νόμου Πετραλιά που αφορούν στις διατάξεις κανονισμών εργασίας ή συλλογικών συμβάσεων που προβλέπουν υποχρεωτική αποχώρηση και συνταξιοδότηση. Με τη διάταξη που εισάγει προβλέπει την υποχρεωτική αποδοχή από τον εργοδότη της αίτησης του υπαλλήλου για παραμονή στην εργασία μέχρι 3 χρόνια ή μέχρι τη συμπλήρωση του απαιτούμενου χρόνου για πλήρη σύνταξη.
5. Ασφαλιστικές εισφορές προς ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, ΟΕΕ. Αναδιανέμονται οι εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου στους φορείς κοινωνικής πολιτικής και μεταφέρεται την επόμενη τριετία το 10% το 2001, το 20% το 2012 και το 30% από το 2013 και μετά των εισφορών προς ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και ΟΕΕ στο ΙΚΑ. Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που συνοδεύει το νομοσχέδιο τα ποσά αυτά ανέρχονται σε 400 εκατ. € το 2011 σε 800 εκατ. € το 2012 και 1,2 δις € το 2013. Δεν αποτελεί όμως λύση του προβλήματος της χρηματοδότησης του ΙΚΑ η αφαίμαξη των οργανισμών αυτών. Η μείωση των εσόδων των οργανισμών αυτών θα σημάνει και μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πρόσφατα άλλωστε είχαμε την απόφαση του Δ.Σ. του οργανισμού εργατικής κατοικίας (ΟΕΚ) με βάση την οποία αναστέλλονται οι εγκρίσεις νέων δανείων. Ιδιαίτερη αναφορά επίσης πρέπει να κάνουμε για τον ΟΑΕΔ αφού απ’ αυτόν θα δοθούν τα ¾ των χρημάτων αυτών. Ο ΟΑΕΔ θα έχει σοβαρό πρόβλημα στη χορήγηση επιδομάτων ανεργίας χάνοντας αυτά τα ποσά αλλά και γιατί με τον ίδιο νόμο υποχρεούται να καλύπτει τη διαφορά που προκύπτει από την επιδότηση του κατώτατου μισθού για τους νέους κάτω των 25 ετών. Το μέγεθος του προβλήματος φαίνεται από το ότι  το 2009 ο ΟΑΕΔ έδωσε για επιδόματα ανεργίας το ποσό των 1,6 δις €.
6. Αναγνωριζόμενοι χρόνοι ασφάλισης. Προκειμένου να χρυσωθεί το χάπι των ανατροπών αλλάζει προς το ευνοϊκότερο η αναγνώριση πλασματικού χρόνου. Δίνεται η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου μέχρι και 4 χρόνια το 2011, 5 χρόνια το 2012, 6 το 2013 και 7 από το 2014. Ο χρόνος αυτός αφορά το στρατό, τις σπουδές (για ανώτερη, ανώτατη ή μέση επαγγελματική σχολή η φοίτηση στην οποία έγινε μετά το 17^ο έτος), το χρόνο μαθητείας μέχρι ένα έτος, το χρόνο άδειας ανατροφής των παιδιών (προϋπήρχε), την εκπαιδευτική άδεια άνευ αποδοχών μέχρι 2 χρόνια (προϋπήρχε), το χρόνο ανεργίας μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση, τις ημέρες απεργίας με εξαγορά και το χρόνο άσκησης αποδεδειγμένης επαγγελματικής δραστηριότητας πριν την εγγραφή στα μητρώα του ΟΑΕΕ μέχρι πέντε χρόνια. Επίσης αφορά το χρόνο επιδότησης ασθένειας μέχρι 300 ημέρες (ήταν 200 ημέρες), το χρόνο της επιδοτούμενης ανεργίας μέχρι 300 ημέρες (ήταν 200 ημέρες), την άδεια λοχείας και τον πλασματικό χρόνο που χορηγείται στις μητέρες χωρίς εξαγορά. Ο πλασματικός χρόνος που χορηγήθηκε με το νόμο Πετραλιά 3655/08 στις μητέρες παιδιών που γεννήθηκαν μετά το 2000 επεκτείνεται και ανεξάρτητα από το χρόνο γέννησης των παιδιών. Ο χρόνος επιδότησης ασθένειας, τακτικής ανεργίας και άδειας λοχείας αναγνωρίζεται μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και όχι για τον προσδιορισμό του ποσού της σύνταξης. Τέλος και σε ότι αφορά την εξαγορά της στρατιωτικής υπηρεσίας μειώνει κατά 30% το κόστος εξαγοράς εφόσον αυτή γίνει την περίοδο 2011 έως 2014 και κατά 50% αν γίνει μετά το 2015.
7. Διαδοχική ασφάλιση. Ο γενικός κανόνας με βάση τις διατάξεις είναι ότι αν ο απονέμων οργανισμός είναι ταμείο μισθωτών τότε η ρύθμιση έχει ένα μικρό θετικό αντίκρισμα ενώ αν είναι ταμείο αυτοαπασχολούμενων συμβαίνει το αντίθετο. Η αύξηση του συντελεστή αναπλήρωσης κατά 0,02% το χρόνο για τις περιπτώσεις που ο φορέας μισθωτών είναι συμμετέχων και όχι απονέμων οργανισμός είναι πολύ μικρή με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται οι αδικίες. Τέλος είναι έξω από κάθε λογική η αναφορά στο άρθρο 10 παράγραφος 10 ότι για να μαζέψει κάποιος τα 40 ασφαλιστέα χρόνια αυτά μετριούνται μόνο αν είναι σε ομοειδή φορέα.
8. Ρύθμιση οφειλών. Εκτός από τις ανατροπές ο νόμος αυτός έχει και το δώρο του για την εργοδοσία που εισφοροδιαφεύγει. Έτσι βάζει δύο ρυθμίσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με ένα πάγιο σύστημα ρύθμισης οφειλών το οποίο θεσμοθετείται και έτσι οι κακοπληρωτές εργοδότες θα έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν τις οφειλές είτε με δόσεις που μπορούν να φτάσουν και τις 48 είτε εφ’ άπαξ με έκπτωση 20% και 40% αντίστοιχα. Το δικαίωμα αυτό δεν τους δίνεται μόνο μία φορά αλλά κατ’ επανάληψη. Ταυτόχρονα μέσα στο ίδιο κεφάλαιο ορίζεται ότι ειδικά για φέτος δίνεται η δυνατότητα κατά παρέκκλιση και αυτής της πάγιας ρύθμισης οι οφειλέτες να τύχουν μιας ακόμη ευνοϊκότερης. Αν καταθέσουν αίτηση μέχρι τις 15/10/2010 τότε έχουν έκπτωση στα πρόσθετα τέλη 80% για εφ’ άπαξ εξόφληση και 60% για τμηματική. Εμείς θεωρούμε ότι αυτές οι ρυθμίσεις όχι μόνο δεν φέρνουν τα πολυπόθητα αποτελέσματα αλλά αντίθετα ενισχύουν την τάση της μη απόδοσης των εισφορών και προς τους λοιπούς εργοδότες οι οποίοι βλέπουν ότι οι αφερέγγυοι όχι μόνο δεν τιμωρούνται αλλά τους χορηγείται και η δυνατότητα μακροχρόνιας αποπληρωμής χωρίς ουσιαστικές επιβαρύνσεις.
9. Τρίτος πυλώνας η ιδιωτική ασφάλιση. Με δεδομένα τη μείωση των συντάξεων, την αύξηση των ορίων ηλικίας και την αύξηση των απαιτούμενων χρόνων ασφάλισης δεν θα είναι λίγοι αυτοί που κόβοντας ακόμη και από το υστέρημά τους θα προστρέξουν στον τρίτο πυλώνα στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και θα γίνουν βορά στις ορέξεις τους με την προσδοκία της σύνταξης που τους μειώνει σήμερα το Δημόσιο.

ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ

Με το νόμο αυτό μπήκε στο στόχαστρο και ο σκληρός πυρήνας των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων του ιδιωτικού τομέα τον οποίο δεν τόλμησε να πειράξει μέχρι σήμερα κανείς – το νόμο 2112 του 1920 για τις αποζημιώσεις λόγω απόλυσης δεν τον πείραξαν ούτε καν οι δικτατορικές ή οι κατοχικές κυβερνήσεις – και μόνο οι πιο ακραίοι οπαδοί του νεοφιλελευθερισμού τολμούσαν να συνταχθούν με τέτοιες επιλογές. Με τις ρυθμίσεις αυτές επιχειρείται η κατάργηση του κατώτατου μισθού, η αύξηση του ορίου των απολύσεων, η μείωση της αποζημίωσης λόγω απόλυσης και η καταβολή της όχι άμεσα αλλά σε δόσεις. Όσα αναφέρθηκαν από τον υπουργό εργασίας για την προσωρινή αφαίρεση του άρθρου που αφορούσε τη μεσολάβηση και διαιτησία για τις συλλογικές συμβάσεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ο υπουργός ανέφερε ότι διαφαίνεται συμφωνία μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων για το θέμα αυτό και για το λόγο αυτό απέσυρε το άρθρο προκειμένου να νομοθετήσει αργότερα το προϊόν  της υποτιθέμενης συμφωνίας. Η πραγματικότητα είναι ότι απέσυρε το άρθρο γιατί υπήρξαν Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που είχαν διαμηνύσει ότι θα το καταψηφίσουν.

• Σε επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 έως 150 άτομα η εργοδοσία μπορεί να απολύει μέχρι 6 εργαζόμενους το μήνα.
• Οι επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 άτομα μπορούν να απολύουν μέχρι 5% και μέχρι 30 άτομα το μήνα από 2% που ισχύει σήμερα.
• Η αποζημίωση λόγω απόλυσης μειώνεται στο μισό. Αυτό που ίσχυε μέχρι σήμερα προκειμένου ο εργοδότης να δώσει τη μισή αποζημίωση ήταν το να ενημερώσει τον εργαζόμενο ότι θα τον απολύσει τόσους μήνες πριν την απόλυση όσοι ήταν και οι μηνιαίοι μισθοί που δικαιούται. Αυτό αλλάζει και η χρονική υποχρέωση ενημέρωσης του μισθωτού από τον εργοδότη μειώνεται σε σημείο κοροϊδίας. Η υποχρέωση του εργοδότη για γνωστοποίηση της απόλυσης κυμαινόταν ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας από 1 έως και 24 μήνες και τώρα κυμαίνεται από ένα έως 6 μήνες.

Χρόνια υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη	Ύψος αποζημίωσης ή προειδοποίησης	Χρόνος προειδοποίησης με το νέο νόμο για μισή αποζημίωση
2 μήνες έως 1 έτος	1 μήνας	1 μήνας
1 έτος έως 4 έτη	2 μήνες	2 μήνες
4 έτη συμπλ. έως 5 έτη	3 μήνες	2 μήνες
5 έτη συμπλ, έως 6 έτη	3 μήνες	3 μήνες
6 έτη συμπλ. έως 8 έτη	4 μήνες	3 μήνες
8 έτη συμπλ. έως 10 έτη	5 μήνες	3 μήνες
10 έτη συμπληρωμένα	6 μήνες	4 μήνες
11 έτη συμπληρωμένα	7 μήνες	4 μήνες
12 έτη συμπληρωμένα	8 μήνες	4 μήνες
13 έτη συμπληρωμένα	9 μήνες	4 μήνες
14 έτη συμπληρωμένα	10 μήνες	4 μήνες
15 έτη συμπληρωμένα	11 μήνες	5 μήνες
16 έτη συμπληρωμένα	12 μήνες	5 μήνες
17 έτη συμπληρωμένα	13 μήνες	5 μήνες
18 έτη συμπληρωμένα	14 μήνες	5 μήνες
19 έτη συμπληρωμένα	15 μήνες	5 μήνες
20 έτη συμπληρωμένα	16 μήνες	6 μήνες
21 έτη συμπληρωμένα	17 μήνες	6 μήνες
22 έτη συμπληρωμένα	18 μήνες	6 μήνες
23 έτη συμπληρωμένα	19 μήνες	6 μήνες
24 έτη συμπληρωμένα	20 μήνες	6 μήνες
25 έτη συμπληρωμένα	21 μήνες	6 μήνες
26 έτη συμπληρωμένα	22 μήνες	6 μήνες
27 έτη συμπληρωμένα	23 μήνες	6 μήνες
28 έτη και άνω	24 μήνες	6 μήνες

• Ο κατώτατος μισθός που ορίζεται από την εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) δεν θα ισχύει για νέους έως 25 ετών. Οι κάτω των 25 θα αμείβονται με το 84% του κατώτατου μισθού. Η «φόρμουλα» την οποία βρήκε η κυβέρνηση για κάλυψη του υπόλοιπου ποσού από τον ΟΑΕΔ αφ’ ενός δεν λύνει το πρόβλημα του κοινωνικού κανιβαλισμού που θα παρουσιαστεί μέσα στις επιχειρήσεις και αφ’ ετέρου για άλλη μια φορά τα χρήματα του ΟΑΕΔ χρησιμοποιούνται για την επιχορήγηση της εργοδοσίας.
• Εκτός αυτών θεσπίζεται και η δυνατότητα συμβάσεων μαθητείας για νέους από 15 έως 18 ετών οι οποίοι θα λαμβάνουν μόνο το 70% του βασικού μισθού και δεν ασφαλίζονται για σύνταξη.
• Η υποχρέωση του εργοδότη για άμεση καταβολή της αποζημίωσης καταργείται και αυτή θα δίνεται πλέον σε διμηνιαίες δόσεις ίσες με τις αποδοχές δύο μηνών.
• Η αμοιβή της υπερεργασίας η οποία μέχρι σήμερα ήταν το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 25% μειώνεται και η προσαύξηση γίνεται 20%. Επίσης για τις υπερωρίες πριν από μερικά χρόνια το ΠΑΣΟΚ ακρίβυνε (και σωστά) την υπερωρία για τους εργοδότες. Σήμερα κόντρα στις δικές του πολιτικές μειώνει την προσαύξηση της υπερωριακής αμοιβής για τις πρώτες 120 ώρες από 50 σε 40% και για τις υπόλοιπες από 75 σε 60%.

Κλείνοντας επαναλαμβάνουμε αυτό που εισαγωγικά αναφέραμε για ανασύνταξη δυνάμεων και επαναπροσδιορισμό του στόχου για την κατάργηση του νόμου στην πράξη η οποία όμως αυτή τη φορά περνάει μέσα από τη σύγκρουση με όλους τους μηχανισμούς οι οποίοι κλήθηκαν προκειμένου να επιβληθούν αυτές οι πολιτικές καθώς και με την επαναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χρέους.